Brzoza brodawkowata (Betula pendula), pospolite drzewo w krajobrazie Europy, od wieków cieszy się uznaniem w medycynie ludowej i fitoterapii.
Jej właściwości lecznicze są ściśle związane z bogatym składem chemicznym, zwłaszcza związkami zawartymi w korze, liściach i soku.

Składniki aktywne i ich działanie
Głównym surowcem farmaceutycznym są liście brzozy (Betulae folium), zbierane wiosną. Zawierają one flawonoidy (m.in. hiperozyd, kwercetynę), garbniki, saponiny triterpenowe, fenolokwasy oraz olejek eteryczny. Dzięki tym związkom, liście brzozy wykazują silne działanie moczopędne (diuretyczne), co jest szczególnie wykorzystywane w leczeniu stanów zapalnych dróg moczowych oraz kamicy nerkowej.
Flawonoidy zwiększają filtrację kłębuszkową w nerkach, co prowadzi do zwiększonego wydalania moczu i szkodliwych produktów przemiany materii. Dodatkowo, działanie antyseptyczne i przeciwzapalne wspiera zwalczanie infekcji.
Kolejnym cennym surowcem jest kora brzozy (Betulae cortex), z której izoluje się betulinę i kwas betulonowy. Związki te są obecnie intensywnie badane pod kątem potencjalnych właściwości przeciwnowotworowych, przeciwzapalnych, przeciwwirusowych i przeciwbakteryjnych.
Betulina ma zdolność do indukowania apoptozy (programowanej śmierci komórek) w niektórych typach komórek nowotworowych, co czyni ją obiecującym kandydatem w rozwoju nowych leków.
Nie można zapomnieć o soku z brzozy (oskoła), pozyskiwanym wczesną wiosną. Jest to napój bogaty w cukry (głównie fruktozę i glukozę), aminokwasy, witaminy (szczególnie witaminę C) i minerały (potas, magnez, wapń). Tradycyjnie stosowany jest jako środek wzmacniający i oczyszczający organizm, wspomagający rekonwalescencję po chorobach oraz detoksykację. W kosmetyce sok brzozowy stosowany jest do pielęgnacji skóry i włosów, ze względu na właściwości odżywcze i regenerujące.
Brzoza w dawnych wierzeniach i medycynie ludowej
W kulturach słowiańskich i germańskich brzoza była uważana za drzewo święte, symbolizujące odrodzenie, czystość i nowe życie, ponieważ jest jednym z pierwszych drzew, które wypuszcza liście po zimie. Jej delikatne gałęzie były używane do symbolicznego oczyszczania przestrzeni i domostw.
Wierzenia ludowe przypisywały brzozie moc ochronną przed złymi duchami i urokami.
W medycynie ludowej, oprócz zastosowań leczniczych, wierzono, że bicie miotełką brzozową (symbolicznie, a nie z intencją zadawania bólu) przynosiło zdrowie i siłę. Był to rytuał popularny zwłaszcza w saunach i łaźniach parowych, gdzie chłostanie ciała gałązkami brzozy miało poprawiać krążenie i oczyszczać pory skóry. W niektórych regionach, na przykład na Syberii, miotełki brzozowe zwane wieńcami lub chwojami były używane do okadzania izb, co miało chronić domowników przed chorobami.
Jako drzewo pionierskie, brzoza często porastała miejsca, które uważano za graniczne lub magiczne, np. na skraju lasu lub przy cmentarzach, co dodatkowo wzmacniało jej mistyczny charakter w dawnych wierzeniach.
Właściwości lecznicze brzozy, oparte na jej bogatym składzie fitochemicznym, znajdują potwierdzenie w naukowych badaniach. Od diuretycznego działania liści, przez potencjalne właściwości przeciwnowotworowe kory, po ogólnoustrojowe działanie wzmacniające soku, brzoza pozostaje ważnym elementem tradycyjnej i współczesnej farmakologii. Jednocześnie, fascynujące wierzenia ludowe świadczą o jej głębokim zakorzenieniu w kulturze i duchowości naszych przodków.
Brzoza jest bogata w składniki odżywcze, a jej skład może się różnić w zależności od części drzewa (sok, liście, kora).
Główne mikro- i makroelementy oraz witaminy, które zawiera.
Makroelementy i mikroelementy
Brzoza, zwłaszcza jej sok, jest dobrym źródłem wielu minerałów. Do najważniejszych należą:

Makroelementy:
Potas (K): Niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego, a także dla utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej.
Wapń (Ca) : Kluczowy składnik budulcowy kości i zębów, reguluje pracę serca i krzepnięcie krwi.
Magnez (Mg) : Ważny dla układu nerwowego, mięśniowego oraz dla metabolizmu energetycznego.
Fosfor (P) : Wraz z wapniem buduje kości i zęby, bierze udział w produkcji energii.
Sód (Na) : Pomaga w utrzymaniu równowagi wodnej organizmu.
Mikroelementy:
Żelazo (Fe) : Niezbędne do produkcji hemoglobiny i transportu tlenu w organizmie.
Miedź (Cu) : Wzmacnia odporność i bierze udział w tworzeniu kolagenu.
Cynk (Zn) : Ważny dla zdrowia skóry, włosów i paznokci, wspiera układ odpornościowy.
Mangan (Mn) : Jest kofaktorem wielu enzymów, bierze udział w metabolizmie białek i węglowodanów.
Witaminy
Brzoza jest cennym źródłem witamin, zwłaszcza w soku i młodych liściach.
Witamina C: Silny antyoksydant, wzmacnia odporność, bierze udział w produkcji kolagenu i ułatwia wchłanianie żelaza.
Witaminy z grupy B (np. B1, B2, B6) : Biorą udział w metabolizmie energetycznym, wspierają układ nerwowy i pomagają w utrzymaniu zdrowia skóry.
Dodatkowe związki bioaktywne
Oprócz wymienionych składników, brzoza zawiera także wiele innych, cennych dla zdrowia substancji, takich jak:
 Aminokwasy i peptydy
 Cukry proste (glukoza, fruktoza)
 Flawonoidy i garbniki (działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne)
 Kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy)
 Betulina i kwas betulonowy (w korze) - badane pod kątem właściwości przeciwnowotworowych.
Piłaś już sok z brzozy a może korzystasz z właściwości kory .
Podziel sie doświadczeniem i przepisami 
Przygotowanie i wykorzystanie kory brzozy w celach leczniczych i kulinarnych to tradycja sięgająca wielu wieków.
Należy jednak pamiętać, że stosowanie preparatów z kory brzozy powinno być zawsze ostrożne i, jeśli to możliwe, skonsultowane ze specjalistą.
Kiedy i jak zbierać korę brzozy?
Zbieranie kory brzozy powinno odbywać się z poszanowaniem dla drzewa. Najlepiej pozyskiwać ją z cienkich, 2-3 letnich gałęzi, a nie z głównego pnia, aby nie uszkodzić drzewa.
 Czas zbioru: Najlepszym czasem na zbiór jest wiosna, kiedy ruszają soki w drzewach (koniec marca, kwiecień, początek maja). Wtedy kora łatwo odchodzi od drewna. Można też zbierać ją jesienią.
 Technika: Korę nacinamy wzdłuż gałęzi ostrym nożem, a następnie delikatnie podważamy i zdejmujemy płaty. Zbieramy tylko cienką, zewnętrzną warstwę, by nie uszkodzić wewnętrznej.
 Suszenie: Zebrany surowiec należy dokładnie wysuszyć, najlepiej w suszarce do ziół lub w przewiewnym, zacienionym miejscu w temperaturze 25-30°C. Wysuszoną korę można pokruszyć na mniejsze kawałki lub zmielić na proszek.
Przepisy na wykorzystanie kory brzozy:
1. Napar z kory brzozy (do picia)
To najprostszy i najczęściej stosowany sposób na wykorzystanie kory brzozy. Pomaga w oczyszczaniu organizmu, działa moczopędnie i wspiera wątrobę.
Składniki:
1-2 łyżeczki rozdrobnionej kory brzozy
1 szklanka wrzącej wody
Przygotowanie:
Rozdrobnioną korę wsyp do szklanki.
Zalej wrzątkiem, przykryj i odstaw na 15-20 minut. Po tym czasie przecedź napar.
Sposób użycia: Pij 2-3 razy dziennie po jednej szklance. Dla poprawy smaku można dodać miód, imbir lub kardamon.
2. Odwar z kory brzozy (do picia)
Odwar jest mocniejszym koncentratem, idealnym do intensywniejszych kuracji, ale również do zastosowań zewnętrznych.
Składniki:
3 łyżki kory brzozy
2 szklanki wody
Przygotowanie:
Korę zalej wodą i doprowadź do wrzenia.
Gotuj na małym ogniu przez 10 minut.
Przykryj i odstaw na 20 minut, a następnie przecedź.
Sposób użycia: Pij 4 razy dziennie po pół szklanki. Odwar można też stosować do przemywania skóry, okładów na rany i do płukania włosów.
3. Kora brzozy w proszku
Wysuszona i zmielona kora w formie proszku jest łatwa do stosowania.
Sposób użycia: Pół łyżeczki mielonej kory zalej niewielką ilością gorącej wody. Wymieszaj i po ostudzeniu wypij. Stosuj 2-3 razy dziennie.
Ważne uwagi:
Przed zastosowaniem jakiegokolwiek preparatu z brzozy, upewnij się, że nie jesteś na nią uczulony.
Kory brzozy nie powinny stosować osoby z niedrożnością dróg moczowych oraz obrzękami spowodowanymi niewydolnością nerek lub serca.
Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny skonsultować stosowanie kory brzozy z lekarzem.
#brzoza ​#ZielonaFarmacja​#LecznictwoLudowe
​#Ziola ​#Ziololecznictwo
​#Fitoterapia
​#ZdrowieZNatury
​#MedycynaNaturalna
​#LiscieBrzozy ​#KoraBrzozy
​#Betulina #CECEFEKT #ZielonaGóra #DbajOSiebie #Zakochani_w_życiu 

Pokaż mniej